Çocuklarda dil bozukluğu: Dikkat edilmesi gereken işaretler

Konuşma kuvvetliğü olarak adlandırılan dil gecikmesi, çocuklarda en sık görülen gelişimsel sorunlardan biridir. Çocukların hepsi farklı oranlarda gelişir. Ancak, bazı kazanımlar aşağı yukarı aynı yaşlarda kendini göstermelidir. Bu nedenle, çocuğunuzda ciddi bozuklukları tespit etmek için dikkatli olmanız mühimdir.

Dil kuvvetlikleri yaşayan çocuklar çoğu durumda okula başlamadan önce bu kuvvetliklerin üstesinden gelmeyi başarır.

2 ila 5 yaş arasındaki bir çocuğun normal gelişim eğrisinden bir kayma olduğunda dil kuvvetlikleri ortaya çıkar. Çocuk yeni sözcükler öğrenmekte yahut yaşına uygun tam cümleler kurmakta zorlandığında ise bu durum konuşma kuvvetliğü olarak tanımlanır.

Bu bozukluklar kendini farklı şekillerde gösterebilir. Belirli seslerin doğru telaffuzunu engelleyen kuvvetlikler, gelişimsel dil bozukluğu ve hatta kekemelik ortaya çıkabilir. Tüm bunlar, anlama kuvvetliğü ile sonuçlanır.

Ne zaman endişelenmeliyiz? İşaretler nelerdir?

18 ay ila 3 yaş arasında olan ve kendini her zaman iyi ifade edemeyen bir çocuk, tam öğrenme sürecinde olduğu için tamamen normaldir. Ancak, çocuğunuzun profesyonel yardıma ihtiyacı olabileceğine dair bazı işaretlere karşı tetikte olmanız mühimdir.

Doğumdan 12 aya kadar

Çevreye verdiği tepkilere dikkat ederek, çocuğunuz daha bebekken bazı belirtileri tespit etmek muhtemeldür.

– Çevredeki gürültüye tepki vermez,

– Birkaç cıvıltı yayar,

– Gülmez yahut çok az gülümser,

– Sarılmayı sevmez.

12 ila 24 ay arası

Bu zamanda çocuk ilk sözcüklerini telaffuz eder. 18 aylık kelime dağarcığı ortalama 50 kelimedir.

– Çok çeşitli sesler yaymaz,

– Adını tanımıyor ve baba yahut anne demiyor,

– Basit, rutin talimatları anlamıyor,

– Bir nesneyi işaret etmek yahut selam vermek için elini sallamak gibi jestleri iletişim kurmak için kullanmıyor,

– Duyduklarını tekrar etmeye çalışmıyor,

– Belirli bir sese yahut oyuncağa takıntılı bir biçimde dikkat eder, diğerlerini göz ardı eder.

2 yaş ila 2,5 yaş arası

Bu yaşta, çocuğunuz 50 ila 100 kelime arasında söyleyebilmelidir. Üstelik her gün yenilerini telaffuz etmelidir.

– Brkaç anlaşılır kelime konuşur,

– Sadece jestlerle iletişim kurar,

– Sadece banyo, uyku, meyve suyu, dışarısı gibi rutin sözcükleri anlar,

– Hayvan seslerini taklit etmez.

2,5 ila 3 yaş arası

Çocuğun dil gelişimini yakalaması bu yaş civarındadır.

– Seçmesi gereken soruları anlamıyor. Misal verilecek olursa, “Parka gitmek mi yoksa evde oynamak mı istiyorsun?” gibi bir soruya kayıtsız kalır.

– Basit günlük talimatları anlamıyor,

– Kelimeleri çevreleyen görüntüler yahut nesnelerle ilişkilendirmeye çalışmaz.

3 ila 4 yaş arası

Çocuğunuz 3 yaş civarında, cümlelerini daha iyi yapılandırmalıdır.

– “Kim?” gibi basit soruları anlamıyor gibi görünüyor,

– “Yukarı/aşağı” yahut “ufak/büyük” gibi temel kavramları anlamıyor,

– Sanki konuşmak onun için çok zormuş gibi jestlerle iletişim kurar,

– Nadiren 3 kelimelik cümleler söyler,

– Sorulan soruyu yanıtlamak yerine tekrar eder.

4 ila 5 yaş arası

Çocuğunuz 4 yaşında, birden fazla eylemi içeren talimatları izlemenin yanı sıra kendisine söylenen hemen hemen her şeyi anlar. Uzun sohbetlere de katılabilir.

– Tutarsız konuşur yahut sürekli kelime arar,

– Renkleri adlandırma ve tanımada zorluk yaşar,

– Kendilerini bir yanıt daha da ilerletmeye sevk eden açık uçlu sorulara yanıt vermekte kuvvetlik çeker,

– Bir konuşmayı sürdürmekte kuvvetlik çeker,

– “Yukarı/aşağı” gibi uzamsal edatları anlamakta kuvvetlik çeker.

Çocuğunuzun dil öğrenmesine nasıl yardımcı olabilirsiniz?

– Onunla konuşurken kendinizi onun düzeysine getirin.

– Cümlelerinizdeki tüm sözcükleri anlayabilmesi için yavaş konuşun.

– Çocuğunuzu düzeltirken, zor kelimeyi vurgulayarak bölümü yavaşça yeniden ifade edin.

– Sizin için yeterince oldukça hızlı gitmese bile, kendisini ifade etmesi için ona zaman tanıyın.

– Onu yaşıtları olan diğer çocuklarla düzenli temasa sokun.

– İşaret ettiği nesneleri adlandırın ve tanımlayın.

Çocuğunuzun dil gelişimi ile ilgili endişeleriniz varsa, çocuk doktorunuza ve hatta bir konuşma terapistine danışmaktan çekinmeyin. Her ikisi de çocuğunuzun bu zorlukları aşmasına yardımcı olabilir.